Chorwacja - Makarska

1. Informacje ogólne o mieście Makarska 2. Opis miasta 3. Główne atrakcje 4. Przydatne informacje 5. Galeria miasta Makarska i okolic

1. Informacje ogólne o mieście Makarska

Makarska jest miastem położonym w południowo-wschodniej części Chorwacji, bezpośrednio nad Morzem Adriatyckim, w obszarze tzw. Makarskiej Riwiery. Znajduje się około 60 km od Splitu i około 140 km od Dubrownika.

Mamy tutaj do czynienia z typowym wybrzeżem dalmatyńskim. Wysokie, skalne wybrzeże na skutek działania erozji zostało wydrążone i tworzy urocze oraz zaciszne zatoczki, w których można spokojnie plażować. Rejon ten charakteryzuje się żwirowo-kamiennymi plażami, które miejscowo przechodzą w plaże piaszczyste.

Od wschodu miasto ograniczone jest masywem górskim Biokovo – najwyższym masywem w Dalmacji. Najwyższym szczytem tego masywu jest góra Św. Jerzego (Sveti Jure) – 1762 m n.p.m.

W Makarskiej byłam dwukrotnie – jeszcze przed przystąpieniem Chorwacji do Unii Europejskiej. Miasto cały czas rozrasta się – pojawiają się nowe hotele, lepsza infrastruktura oraz bardziej zmodernizowane plaże mogące pomieścić rzeszę turystów i oferujące im mnóstwo atrakcji. Makarska tętni życiem zarówno w dzień, jak i nocą.

2. Opis miasta

Makarska - trochę historii

Historia tego miasta sięga już czasów prehistorycznych, a pierwsza osada w tym rejonie datowana jest na połowę II wieku p.n.e., kiedy to tutejszy port był jednym z ośrodków handlowych na trasie bursztynowego szlaku w późniejszym okresie. W kolejnych wiekach miasto przechodziło z rąk do rąk, w zależności od dokonanych podbojów. I tak było ono we władaniu Rzymian, Wenecjan, Chorwatów, Bośniaków, Turków, Austriaków oraz Francuzów. Zaowocowało to zróżnicowaniem stylów architektonicznych oraz miało znaczący wpływ na jego rozwój kulturalny. W dokumentach historycznych nazwa miasta, „Muccurum”, po raz pierwszy pojawia się w 533 roku w dokumencie synodu z Salony.

Centrum miasta zlokalizowane jest w obrębie portu – stare kamienice, wąskie, brukowane uliczki. Ten naturalny port mieści się pomiędzy przylądkiem Osejave i półwyspem Sv. Petra. Oba te obszary zostały zaadaptowane na Parki leśne (Park Suma Sv. Petar oraz Park Suma Osejava).

Park Św. Piotra

Park Suma Sv. Petar powstał w 1884 roku na półwyspie o tej samej nazwie. Można się do niego dostać od strony plaży przy zatoce Donja Luka lub od strony portu (od jego pólnocno-zachodniej części). Ja swoją wycieczkę po tym cichym i malowniczym miejscu rozpoczęłam właśnie od portu idąc prosto, pod niewielkie wzniesienie. Stąd brukowanymi schodami doszłam na teren piętnastowiecznego kościółka Św. Piotra, który położony jest na wysokim klifie. Kaplica ta jest otoczona pozostałościami kamiennego muru z 3 bramami prowadzącymi na przestronny plac, gdzie można usiąść na ławce, odpocząć, podziwiać widoki. Miejsce to opuściłam bramą”północną”, za którą znajdowały się strome schody. Po częściowym zejściu tymi schodami, skręciłam w prawo, w alejkę, którą doszłam na skraj plaży. Następnie utwardzoną nawierzchnią obeszłam północną część półwyspu mijając po drodze latarnię Św. Piotra, zbudowaną w 1884 roku. Cały ten teren zdominowany jest przez wapienne, białe skały o ciekawej strukturze oraz niską roślinność, przez co słońce w tym rejonie, praży bezlitośnie. Kierując się na południe stopniowo pojawiają się wysokie drzewa – głównie sosny oraz gigantyczne agawy. Ścieżka doprowadziła mnie z powrotem do stromych schodów. Tym razem, postanowiłam więc obejść plac kościelny wzdłuż muru, po jego zewnętrznej stronie. Dalsza droga przekształca się w ścieżkę, która momentami wspina się stromo tuż przy krawędzi klifu. W tym miejscu należy szczególnie uważać na śliskie kamienie wystające bezustannie z piaszczystej ziemi. Szlakiem doszłam najpierw do niewielkiej baszty, a następnie do pomnika Św. Piotra, który w swojej prawej dłoni dzierży klucz do miasta. Ponieważ posąg ten znajduje się na niewielkim wzniesieniu, mogłam stąd podziwiać niesamowite widoki zarówno na port, centrum miasta oraz przylądek Osejave. Dalsza droga doprowadziła mnie do miejsca, z którego rozpoczęłam całą tą wycieczkę.

Port w Makarska i jego okolica

Spacerując nadmorską promenadą w okolicach portu mijamy po drodze kilka współczesnych rzeźb: pomnik pierwszego prezydenta Chorwacji Franjo Tudmana z 2004r., pomnik turysty „Bonaca” autorstwa Ivica Soda z 2006r. czy pomnik turysty autorstwa Nikola Sanjek z 2006r. Cały ten teren zaaranżowany został z myślą o turystach: wysokie palmy dające przyjemny cień, ławki, na których można w każdej chwili odetchnąć, jachty i łodzie rytmicznie kołyszące się na delikatnych falach, malownicza przystań, szeroki deptak z modnymi kawiarniami i restauracjami, który prowadzi nas prosto ku multimedialnej informacji turystycznej.

Tutaj ma swój początek także Park Osejava – miejski skwer obsadzony różnymi gatunkami drzew, wśród których znajdziemy cień, ławki, pomnik chorwackich obrońców z 2004r. oraz popiersie chorwackiego pisarza i publicysty Ante Starcevica z 2009r.

Klasztor franciszkański i Muzeum Muszli

Po drugiej stronie drogi Franjevacki Put znajduje się natomiast klasztor franciszkański. Mnisi osiedlili się na tym terenie już w XV wieku, jednak ich siedziba była systematycznie niszczona w wyniku kolejnych podbojów oraz trzęsień ziemi (1667 i 1962). Mnisi nie poddawali się jednak tak łatwo i systematycznie odbudowywali lub odrestaurowywali świątynię, a nawet ją powiększali. W 1944 roku budynek został skonfiskowany przez ówczesne władze państwowe i przekształcony w ośrodek zdrowia. W 2002 roku budynek ostatecznie odrestaurowano do jego pierwotnego kształtu. Obecnie klasztor mieści w swoich murach bogate archiwum kościelne z około 5000 książek, 24 inkabułami, 369 tureckimi dokumentami oraz Muzeum Malakologii, potocznie nazywane Muzeum Muszli.

Muzeum Malakologii zostało założone w 1963 r. przez teologa i naukowca dr Jure Radić. Obecnie jest ono częścią Instytutu „Góry i Morze”. Można tu podziwiać ponad 3000 egzemplarzy muszli mięczaków morskich (przede wszystkim ślimaków Morza Adriatyckiego), które sklasyfikowane zostały wg podziału geograficznego oraz okresu, z którego pochodzą (od triasu do współczesności). Zobaczymy tu również kolekcję rodzimych roślin oraz kolekcję roślin zielnych obszaru masywu Biokova.

Katedra Św. Marka i Sanktuarium Vepric

Makarska jest miastem mocno związanym z religią chrześcijańską. W samym centrum istnieją 4 mniejsze lub większe kościoły, a na obrzeżach miasta znajduje się Sanktuarium Matki Bożej Vepric oraz inne świątynie w każdej większej wsi okalającej miasto. Wszystkie te przybytki pochodzą z okresu XVII i XVIII wieku. Zazwyczaj są niewielkich rozmiarów, z prostą, kamienną fasadą, zwieńczoną dzwonnicą i krzyżem.

Wyjątkiem jest tutaj Katedra Św. Marka, która mieści się przy głównym placu Andrije Kacica-Miosica. Nadmienię tylko, że sam renesansowy poeta i franciszkanin został uwieczniony na pomniku (1890) stanowiącym centralny punkt tegoż placu. Z placu do katedry prowadzą kamienne schody. Barokowy kościół, z marmurowo-kamienną fasadą pochodzi z XVIII wieku. Jego budowa rozpoczęła się w 1700 roku z inicjatywy biskupa Nikole Bijankovića, a w 1756r. nastąpiło jego uroczyste poświęcenie. W środku możemy podziwiać misternie wykonane, drewniane, malowane i rzeźbione ołtarze Matki Bożej, Matki Boskiej Różańcowej oraz Św. Krzyża, kolekcję obrazów, złoconych rzeźb i przedmiotów liturgicznych odzwierciedlających epokę. Przechowywane są tu także szczątki Św. Klemensa – patrona miasta. Do budynku katedry przylega z lewej strony piętrowa dzwonnica, w kształcie wieży, charakterystyczna dla architektury włoskiej. Po prawej stronie kościoła znajduje się natomiast barokowa, marmurowo-kamienna fontanna/studnia pochodząca z 1775 roku. Całe to miejsce - plac i kościół – ożywa 24 października każdego roku, kiedy to miasto obchodzi swoje urodziny (prawa miejskie zostały miastu nadane 24 października 1865r.). W tym dniu organizowane są koncerty, wydarzenia sportowe i kulturalne, wystawy, a także poczęstunek dla mieszkańców i turystów w postaci tradycyjnego, makarskiego risotto.

Sanktuarium Vepric – Sanktuarium Matki Bożej z Lourdes – zostało założone w 1908 roku przez biskupa Juraj Carić w naturalnej jaskini. Powstało ono na wzór groty Massabielle w Lourdes, gdzie Bernadeta Soubirous ujrzała 18 razy Matkę Boską. Było to możliwe dzięki naturalnemu krajobrazowi w tym miejscu: grocie, roślinności oraz przepływającemu strumieniowi. Sam biskup Juraj Carić został pochowany w tym miejscu w 1921 roku. Veprickie sanktuarium tworzy ołtarz ustawiony w jaskini, do którego prowadzą szerokie, kamienne schody prosto z obszernego placu dla wiernych. Obiekt został „wzbogacony” o współczesne, kamienne budynki – kapliczkę, zakrystię oraz dzwonnicę. Po prawej stronie od ołtarza, znajdują się bardzo oryginalne, kamienne konfesjonały dla wszystkich chętnych penitentów. Po ich lewej stronie, na zboczu wzniesienia, wierni i pielgrzymi pozostawiają marmurowe lub granitowe tablice dziękczynne lub błagalne. Jest ich tam naprawdę ogromna ilość, a wciąż przybywają nowe. Sanktuarium dodatkowo wyposażone jest w ołtarz polowy, kapliczki z drogą krzyżową oraz liczne rzeźby. Jest to piękne, ciche miejsce otoczone drzewami, gdzie każdy może zatrzymać się na chwilę, poddać kontemplacji lub po prostu posłuchać śpiewu ptaków lub cykania cykad. Veprickie sanktuarium jest ważnym ośrodkiem religijnym zarówno dla okolicznych mieszkańców, jak i pielgrzymów ściągających tutaj z całego świata. Główne pielgrzymki odbywają się 11 lutego, 25 marca, 15 sierpnia oraz 7 i 8 września.

Plaże w Makarska

Tym, co najbardziej przyciąga turystów w tym miejscu, niewątpliwie są plaże. W zasadzie całe wybrzeże jest wykorzystywane przez amatorów opalania i kąpieli. W Makarskiej istnieje kilka szerokich, publicznych plaż strzeżonych przez ratowników i wyposażonych w odpowiednią infrastrukturę.

Jednak tym, co mnie pociągało najbardziej, były zaciszne, niewielkie zatoczki, osłonięte praktycznie z każdej strony wysokimi i ostrymi jak brzytwa skałami. Klimat tych niewielkich plaż odpowiadał mi ze względu na prywatność, jaką gwarantowały i rodzinna atmosferę. Te same miejsca zajmowane są przez te same osoby, a co za tym idzie, z czasem, wszyscy dobrze się znają.

Plaże są kamieniste, dlatego warto zaopatrzyć się w wygodne pianki z tworzywa sztucznego (karimaty) do komfortowego wylegiwania się w promieniach słońca. A gdy tylko zapragniemy ochłodzenia, nic nie stoi na przeszkodzie, żeby wskoczyć prosto do morza. Woda jest bardzo ciepła, krystalicznie czysta, o pięknym lazurowym zabarwieniu, spokojna i przeraźliwie słona – należy szczególnie uważać na oczy i otwarte rany, bo szczypaniu nie będzie końca.

Morze obfituje także bogactwem podwodnej fauny - małe ryby prawie bez żadnego strachu podpływają pod sam brzeg, można zaobserwować także kraby i niebezpieczne jeżowce. Styczność z jeżowcem skutkuje poważną opuchlizną oraz okropnym bólem miejsca, które narażone było na bezpośredni kontakt z igłami tego zwierzęcia. Warto więc zainwestować w piankowe sandały lub inne obuwie chroniące nasze stopy – bo to właśnie one najczęściej są poszkodowane w starciu z jeżowcami. Meduzy pojawiają się na tym obszarze jedynie w okresie czerwca i lipca i w niewielkich ilościach.

Warto też wspomnieć, że Makarska oferuje także plaże dla nudystów, które oznaczone są symbolem FKK. Jedną z najpiękniejszych plaż tego typu jest plaża na końcu przylądka Osejava. Zupełnie na uboczu, ograniczona od południa wysokim, wapiennym klifem, jest rajem dla osób szukających prywatności i wręcz dziewiczych krajobrazów.

Atrakcji morskich również w tym rejonie nie brakuje: nurkowanie, wynajem łodzi i jachtów, zorganizowane wycieczki na pobliskie wyspy (głównie Hvar, Brač i Vis), skok na bungee nad samą wodą, skutery lub narty wodne, rowerki wodne ze zjeżdżalnią, paralotnie itp. Dzieci również nie będą się nudziły w tym miejscu. Do wyboru są dmuchańce, trampoliny, huśtawki bungee, zjeżdżalnia do wody, kule wodne itd.

Atrakcje w okolicach Makarska - Ogród botaniczny Kotišina i szczyt Sv. Jure

Ogród botaniczny Kotišina – położony jest na zboczach masywu górskiego Biokowo, powyżej miejscowości Kotišina (dojazd drogą D-512 w kierunku południowym). Jest on częścią Parku Krajobrazowego Biokovo i zajmuje powierzchnię 16,5 ha. Został założony przez dr Jure Radić w celu prowadzenia badań okolicznej fauny i flory. Można tutaj odnaleźć około 300 gatunków dzikich gatunków roślinności śródziemnomorskiej oraz sztucznie wprowadzone egzotyczne gatunki ziół, skalne ogrody, kanion Proslap z rwącym wodospadem (w okresie pory deszczowej). Najodpowiedniejszą porą na wycieczkę w to miejsce wydaje się być wiosna lub wczesne lato, kiedy to ogród eksploduje kolorem i zapachem. Wtedy bez trudu odnajdziemy tu dalmacki gatunek irysa (Iris pallida) czy cyklamenę neapolitańską (Cyclamen hederifolium). Ogród dodatkowo oznakowany jest edukacyjnymi panelami, na których znajdziemy najważniejsze informacje. Tuż przy wejściu do parku, po prawej stronie od drewnianej bramy, znajdują się ruiny siedemnastowiecznej fortyfikacji obronnej – cytadeli, która przylega do otaczających skał masywu Biokovo. Prze ogród botaniczny Kotišina przechodzi kilka szlaków turystycznych oraz ścieżek rowerowych.

Kolejną atrakcją, którą powinno się uwzględnić w swoich wakacyjnych planach jest zdobycie największego szczytu masywu Biokovo – góry Św. Jerzego (Sv. Jure – 1762 m n.p.m.). Tym bardziej, że nie musimy się tutaj wspinać, jak nie lubimy pieszych przechadzek, a podjechać bezpośrednio pod sam wierzchołek (niestety ta przyjemność jest płatna). I tak, do góry Św. Jerzego dojedziemy samochodem tylko drogą D-512, przez jedno z głównych wejść do Parku Krajobrazowego Biokovo (około 7-8 km od centrum Makarskiej w kierunku południowym). Stąd pod szczyt mamy już tylko 22 km krętą, stromą oraz bardzo wąska drogą, ze spektakularnymi i zapierających dech w piersiach widokami na wybrzeże i okoliczne wyspy. Pod szczytem znajduje się niewielki parking, który jednorazowo pomieści 8-9 samochodów. Tuż za nim zaczyna się krótkie podejście na sam wierzchołek góry, gdzie oprócz szerokiej panoramy na Chorwację, Bośnię i Hercegowinę a nawet Włochy, dobrze widocznych przy odpowiedniej przejrzystości powietrza, można zobaczyć także niewielki Kościółek Św. Jerzego. Powstał on w 1968 roku w miejsce poprzedniego, który najprawdopodobniej został wzniesiony w okresie chrystianizacji tego rejonu. Do góry Św. Jerzego prowadzą także piesze szlaki turystyczne – jeden z nich ma swój początek w wiosce Veliko Brdo.

3. Główne atrakcje

Najważniejsze zabytki i miejsca kulturalne miasta Makarska

Latarnia morska – 1884r.
Kaplica Św. Piotra – XV wiek
Pałac Tonoli – XVIII wiek
W tym barokowym pałacu wybudowanym na pozostałościach rzymskich, obecnie mieści się Muzeum Miejskie Makarska. Muzeum poświęcone zostało historii i dziedzictwu kulturowemu miasta oraz wybrzeża. Zostało założone w 1995 r. i zawiera stałą ekspozycję (zbiory archeologiczne, etnologiczne, numizmatyczne, zbiór fotografii, pocztówek, plakatów, sztuki itd.), jak i wystawy czasowe/okolicznościowe oraz archiwum. Muzeum mieści się na I piętrze.
Kościół Św. Filipa – XVIII wiek
Kościół został ukończony w 1758 roku. Dzwonnica natomiast powstawała w latach 1769-1771. Tutaj również wyraźnie widoczny jest wpływ epoki na architekturę.
Katedra Św. Marka – XVIII wiek
Kościół powstał w stylu barokowym, a jego dzwonnicę zaprojektował Giuseppe D'Andrea.
Dom Vukovic – XVIII wiek
Obecnie znajduje się tutaj galeria HDLLU z obrazami współczesnych, lokalnych malarzy.
Pałac Ivanisevic – XVII wiek
Jest to również barokowy pałac wpływowej i szlacheckiej rodziny Ivanišević, która w znacznym stopniu przyczyniła się do rozwoju miasta na przestrzeni wieków XVII-XIX. Jego pierwszym właścicielem był Anton Ivanišević, który zasłynął z uzyskania zgody od ówczesnego papieża, Benedykta XIII, na przeniesienie z Rzymu szczątków patrona miasta – Św. Klemensa.
Klasztor franciszkański – XV wiek
Obecnie mieści się tutaj Muzeum Muszli.
Barokowa fontanna – 1775r.
Fontannę zdobi między innymi najstarszy herb miasta Makarska.
Słup na flagę – 1767r.
Na słupie znajduje się godło Wenecji oraz lew Św. Marka w postaci płaskorzeźb.
Obserwatorium
Znajduje się ono na wzgórzu Glavica, w samym centrum miasta. Obserwatorium otwarto 25 lipca 2009 roku i jego głównym celem jest promowanie wiedzy o astronomii i ufologii wśród dzieci i młodzieży. Obecnie powstał projekt stworzenia w obrębie obserwatorium Astro Parku.

Park krajobrazowy Biokovo

Park obejmuje swoim zasięgiem cały masyw górski o tej samej nazwie i został objęty ochroną w 1981 roku. Główne wejście do parku znajduje się na 6 kilometrze drogi 512, na trasie Makarska-Vrgorac. Teren parku stanowią krasowe doliny, głębokie kotliny, zapadliska – leje krasowe, pęknięcia skalne, jeziora krasowe, doły - pit caves i inne wyjątkowe formacje geologiczne. Wstęp do parku jest płatny

Najwyższe szczyty masywu to:

Sveti Jure 1762m n.p.m.,
Troglav 1658 m n.p.m. - położony na południowy-zachód od szczytu Sveti Jure,
Sveti Ilija 1642 m n.p.m. - położony powyżej wsi Rastovac,
Šćirovac 1619 m n.p.m. - położony między Basta i Zaveterje,
Kimet 1536 m n.p.m. - położony na południowy-wschód od szczytu Sveti Jure,
Veliki Šibenik 1467 m n.p.m. - położony powyżej wsi Veliko Brdo,
Vošac 1421 m n.p.m. - prowadzi do niego droga ze wsi Makar,
Sutvid (Sveti Vid) 1332 m n.p.m.,
Sveti Roko, 1228 m n.p.m.,
Bukovac, 1262 m n.p.m.

Park oferuje cały szereg atrakcji dla odwiedzających: szlaki turystyczne, szlaki edukacyjne, punkty widokowe z niesamowitymi widokami na wybrzeże i okoliczne wyspy, ogród botaniczny, Kotišina, jaskinie (największa poznana dotąd Cave Krjava), centra informacyjne dla turystów.

Najważniejsze punkty widokowe:

Staza (897 m n.p.m.),
Ravna vlaška (1228 m n.p.m.),
Štrbina (1338m n.p.m.),
Vošac (1422m n.p.m.),
Sv. Jure (1762m n.p.m.).

4. Przydatne informacje

Muzeum Malakologii - Muzeum Muszli

adres: Franjevački put 1, 21300 Makarska
godziny otwarcia: kwiecień, maj i październik 9:00-12:00, czerwiec-wrzesień 10:00-12:00 i 17:00-19:00

Muzeum Miejskie Makarska

adres: Obala kralja Tomislava 17/1, 21300 Makarska
godziny otwarcia: PN-PT 7:00-15:00, SB 9:00-12:00
wstęp: bezpłatny w okresie zimowym, w okresie letnim 5,00 HRK, studenci i emeryci 3,00 HRK

Sanktuarium Vepric

sanktuarium znajduje się zaraz przy głównej drodze D8, tuż przed wjazdem do miasta od strony północnej.

Obserwatorium

adres: Glazbarska 1, 21300 Makarska
godziny otwarcia: 01 czerwiec-01 wrzesień 21:00-00:00, pozostała część roku 20:00-22:00, zamknięte w przypadku złej pogody: chmury, wiatr lub deszcz

Park Krajobrazowy Biokovo

godziny otwarcia: 1 kwiecień–14 maj oraz 1 październik-15 listopad 8:00-16:00, 15 maj-30 wrzesień 7:00-20:00
wstęp: 40,00 HRK od osoby dorosłej, dzieci do 7 lat - bezpłatnie